Zasady tworzenia kompozycji zapachowych

Powonienie to jeden z najczulszych zmysłów. Dla każdej osoby jeden zapach może budzić inne skojarzenia, budowane przez pamięć zapachową. Stąd podział zapachów na dobre i złe jest kwestią indywidualną. Piękne zapachy towarzyszą ludziom od czasów starożytnych. Mieszkańcy Mezopotamii oraz Egipcjanie używali wonnych ekstraktów, oraz żywic podczas ceremonii religijnych, a także przy balsamowaniu ciał.

Upajające eliksiry oraz pachnidła stały się łupem średniowiecznych rycerzy, walczących w krucjatach. Dzięki temu przywędrowały do Europy. Dziś najsłynniejsi kreatorzy prześcigają się w promowaniu wonnego luksusu, zamkniętego w eleganckim flakoniku, a wiele osób nie wyobraża sobie codzienności bez ulubionych perfum. 

Naturalne składniki kompozycji zapachowych 

Składniki kompozycji zapachowych to prawdziwa paleta, trudna do skrupulatnego przeliczenia. Uznaje się, że jest  ich kilka tysięcy. Ta liczba ciągle rośnie, ponieważ w procesie syntezy powstają nowe molekuły. Posiadana wiedza jest pilnie strzeżona przez producentów z uwagi na konkurencyjność rynku. Kto jest w stanie przeanalizować skład i proces otrzymywania danych substancji, odkrywa tajemnicę wartą fortunę. Początkowo lista składników stosowanych do tworzenia kompozycji była oparta na surowcach pochodzenia naturalnego. Należały do nich: 

• Olejki eteryczne – produkty otrzymywane z roślin przez destylację z parą wodą, suchą destylację lub wytłaczanie owoców.
• Konkret – otrzymywane w procesie ekstrakcji niewodnym rozpuszczalnikiem niepolarnym i odparowania rozpuszczalnika.
• Absolut – produkt otrzymywany zawsze z konkretu, pomady, resinoidu przez ekstrakcję alkoholem etylowym. Są zwykle ciemno zabarwione o dużej sile zapachu.
• Pomada  – wonne tłuszcze, które swój zapach uzyskały z kwiatów metodą absorpcji na zimno wonnych substancji z kwiatów do tłuszczu (enfleurage à froid), lub metodą absorpcji na gorąco (enfleurage à chaud)
• Resinoid – jest to ekstrakt z żywic, otrzymany przez ekstrakcję niewodnym rozpuszczalnikiem niepolarnym.
• Tinktura lub nalewka – to roztwór alkoholu etylowego różnych substancji wonnych.

Syntetyczne substancje zapachowe 

Poza substancjami naturalnymi szerokie zastosowanie w kompozycjach zapachowych znalazły syntetyczne substancje. Pozyskuje się je drogą chemiczną. Dzięki nim przemysł perfumeryjny przeżył prawdziwą rewolucję. Użycie syntetyków pozwala w pewnym stopniu uchronić naturalne środowisko przed zniszczeniem. Syntetyczne substancje zapachowe pozwalają tworzyć bogate i złożone kompozycje. Należą do nich alkohole, aldehydy, ketony, kwasy organiczne, laktony, związki wielofunkcyjne, estry.

Kto tworzy zapachy? 

Tworzenie kompozycji zapachowych jest sztuką i dlatego zajmuje się nią grono specjalistów. Mają oni znakomicie wyczulony zmysł węchu i gruntowną wiedzę z zakresu chemii. Właśnie dzięki tak perfekcyjnej znajomości tysięcy substancji zapachowych mogą dostarczyć nam niezapomniane wrażenia. 

Perfumiarz to twórca kompozycji zapachowych lub receptur stosowanych przy wytwarzaniu perfum lub perfumowanych kosmetyków. Dobiera i miesza nuty, tworzy unikalny skład spójnej kompozycji. Nazwiska perfumiarzy rzadko są znane. Zwykle koncerny promują tylko nazwy handlowe zapachów – perfum i wód toaletowych oraz nazwy i znaki towarowe produkujących je firm. 

Senselier – kto to i czym się zajmuje?

Senselier jest profesjonalnym trenerem zapachowym. Zawodu tego nie należy mylić z perfumiarzem, który tworzy nowe zapachy. Senselier nie zajmuje się produkcją perfum, ale doskonale zna zapachy, potrafi je bezbłędnie odróżniać oraz opisywać nuty poszczególnych kompozycji. Po powąchaniu esencji z flakonika jest on w stanie powiedzieć, jakie elementy perfumy kryją w nucie głowy, serca oraz bazy.

Trener zapachowy błyskawiczne określi także rodzinę zapachów. Wykorzystuje swoją bogatą wiedzę o perfumach, dzieląc się nią na szkoleniach i warsztatach skierowanych zarówno w stronę osób prywatnych, jak i firm.

Jak zbudowane są zapachy, a dokładnie kompozycje zapachowe?

Każdy zapach ma swoją unikalną formułę, którą firmy perfumiarskie traktują jak największy sekret. Aby opisać kompozycję oraz wrażenia zmysłowe, jakie zapach wywołuje, warto sięgnąć po odpowiednią terminologię, zapożyczoną ze świata muzyki. Jednostkowy zapach opisują trzy zestawy nut, które razem tworzą harmonię. Z technicznego punktu kompozycja zapachowa składa się z trzech podstawowych elementów strukturalnych:

• Nuta górna (głowy) – to góra zapachowa, czyli substancje bardzo lotne, które najszybciej odparowują. Obejmuje substancje szybko ulatniające się, mało trwałe, wyczuwalne jedynie na samym początku. Jest to wizytówka perfum, która towarzyszy otwarciu flakonu, pierwsze wrażenie, jakie się czuje, gdy ulotni się już alkohol.  To nuta najbardziej świeża i lekka, utrzymuje się na skórze od kilkunastu minut do blisko pół godziny.
• Nuta środkowa (serca) – środek zapachu, dominujący temat, który charakteryzuje perfumy i stopniowo łączy się z nutą bazy. Zbudowana ze składników średnio lotnych, odpowiadających za ewoluowanie zapachu, Serce zapachu pojawia się, gdy woń perfum zmiesza się z zapachem skóry i utrzymuje się na niej przez godzinę lub dwie. Stosowane są tu zapachy o średniej lotności, głównie wonie kwiatowe, korzenne ,zielone i wiele innych.
• Nuta dolna (podstawy, bazy) – działa stabilizująco, wzmacnia energię zapachu. Pełnie zapachu nadają zawarte substancje wolno ulatniające się w niej. W jej skład wchodzą również utrwalacze, czyli substancje powodujące, że zapach dłużej utrzymuje się na skórze. Zwykle są to olejki prawie nielotne, ciężkie, głębokie i długotrwałe, które pojawiają się po kilkudziesięciu minutach i utrzymują się do 8 godzin. Mają słabo wyczuwalny zapach, ale decydują o trwałości perfum. Są to głównie zapachy z grup: drewnianej, ambrowej, zwierzęcej, skórzanej, tytoniowej, balsamicznej czy aromatyczno-słodkiej.

Proces tworzenia kompozycji zapachowych

Tworzenie kompozycji zapachowych to długotrwały i skomplikowany proces, w którym nawet niewielka zmiana proporcji poszczególnych nut/składników, może znacząco przeobrazić charakter danego produktu. Podstawą w procesie twórczym jest odpowiedź na pytanie, do czego dany zapach ma służyć oraz czy będzie dobrze komponował się z myślą przewodnią danego produktu i marki.

Podsumowanie

Zazwyczaj już na tym etapie następuje obranie pewnego kierunku i wybranie konkretnego typu zapachu. Zanim pojawi się finalna kompozycja zapachowa, eksperci dokładają wszelkich starań, aby pojedyncze nuty dobrze ze sobą współgrały, nie tylko na samym początku uwalniania zapachu, ale także po pewnym czasie.