Amyris balsamifera to nie olejek sandałowy. Nie daj się oszukiwać!

Olejek amyrisowy, Amyris balsamifera  ma tyle wspólnego z olejkiem sandałowym co Indie Zachodnie u wybrzeży Ameryki Północnej z subkontynentem indyjskim, czyli Indiami. Jak wiadomo z historii Krzysztof Kolumb płynąc na zachód z Gomery na wyspach Kanaryjskich był przekonany, że zmierza do Indii, poszukując m.in. przypraw, korzeni i pachnideł, wśród których był wielce ceniony olejek sandałowy i samo drewno sandałowe jako materiał na kosztowne meble i bibeloty.

Pochodzenie Amyris Balsamifera

Stąd też pierwsze wyspy, do jakich dopłynął – dziś powszechnie znane jako Wyspy Karaibskie, a także południowa Floryda od XVII wieku były nazywane Indiami Zachodnimi. Jest tutaj pewna subtelna różnica nieistniejąca w języku polskim. Kolumbowe odkrycie nazwano West India i tak zostało jeszcze do końca czasów kolonialnych w odróżnieniu od określenia Western India, które w prosty sposób odnosi się do  zachodniej części Indii. W języku polskim tego rozróżnienia nie ma.

Wśród wielu interesujących odkryć z tego regionu przywiezionych do Europy znalazło się Torch Tree (Torchwood – „drewno pochodnia”) nazwane tak ze względu na wysokie nasycenie żywicą, dzięki czemu świetnie nadawało się na pochodnie. To właśnie z drewna Amyris balsamifera destylowano olejek o silnym zapachu, który już od początku błędnie kojarzono z olejkiem sandałowym, choć bardzo szybko naukowcy znaleźli istotne różnice botaniczne, nie wspominając o składzie olejku i zupełnie odmiennym zapachu.

Mimo to był nazywany West Indian Sandalwood Oil, czyli zachodnioindyjskim olejkiem sandałowym.

Największe uprawy to Haiti i Jamajka. W języku angielskim daje to jednoznaczną lokalizację pochodzenia olejku. Nazwa polska w oczywisty sposób wprowadza w błąd. Odmian Amyris jak dotąd zidentyfikowano ponad 120 wśród nich odmianę, z której otrzymuje się cenną w perfumerii, żywicę elemi. Amyris balsamifera L. ISO – 3525 (INCI Amyris Balsamifera Oil) należy botanicznie do rodziny Rutaceae (cytrusowych) i w sposób oczywisty nie ma nic wspólnego z drzewem sandałowym.

Olejek sandałowy – rodzaje

Również sandał występuje w kilku odmianach, z których najbardziej znane to najcenniejszy indyjski Santalum album L. ISO – 3518 INCI Santalum Album Oil i australijski Santalum spicatum (R.Br.) A. DC syn. Eucarya spicata (R.Br.) Sprag & Summ. ISO – 22769 INCI Santalum Spicata Wood Oil, należące do rodziny Santalaceae (sandałowatych).

Olejek sandałowy a amyrisowy (amyris balsamifera) – różnice

Najistotniejsza różnica dotycząca olejków amyrisowych i sandałowych to skład chemiczny a co za tym idzie zapach, a przede wszystkim właściwości terapeutyczne. Olejki sandałowe zawierają głównie santalol i jego pochodne ( Santalum album blisko 70 %, Santalum spicatum do 35 %), które nie występują w olejku amyrisowym. Ten ostatni zawiera przede wszystkim  beta-kariofylen do 20 %, d-cadinen, amyrolin itd. – składniki, których w olejku sandałowym nie ma.

Bogate plantacje drzewa amyris, cennego surowca meblarskiego pozwala na produkcję bardzo taniego olejku z gałęzi i odpadów. A nazywanie go „West Indian Sandalwood” ułatwia sprzedaż mało świadomym klientom. Może mieć również właściwości drażniące i uczulające.

Olejek sandałowy pochodzący z Indii jest drogi, bo ze względów ekonomicznych (bardzo cenne i rzadkie drewno do celów innych niż produkcja olejku, przy czym roślina bardzo trudna w uprawie) można go tylko produkować z odpadów drewna przerabianego na meble czy bibeloty. Tańszy jest olejek australijski z odmiany spicata, ale ze względu na skład nie ma tak cennych właściwości terapeutycznych jak Santalum Album Oil.

Podsumowanie

Tak więc oferowanie olejku amyrisowego jako olejku sandałowego jest ewidentnym nadużyciem i wprowadzaniem w błąd kupujących, nie tylko co do jego właściwości, ale przede wszystkim ceny. Choć bywa używany w aromaterapii, ma inne działanie i zastosowania.

Tradycyjny aromaterapeutyczny olejek sandałowy to wg. Inci tylko santalum album oil

Dodatkowe informacje na temat olejku drzewa sandałowego:
1. „Olejek Drzewa Sandałowego z Australii”; kwartalnik AROMATERAPIA Nr 2(36), t.10, Wiosna 2004
2. „Najcenniejsze olejki, Olejek sandałowy”; kwartalnik AROMATERAPIA Nr 4(6), Jesień 1996
3. Literatura